Toen ik met Toon verkering kreeg, alweer zo’n vijftien jaar geleden, fietsten we veel door de mooie Achterhoek. Een favoriete route was naar Anholt en dan kwamen we langs Huis Landfort met zijn prachtige duiventil. Op een keer was er met Monumentendag de mogelijkheid om de tuinen en de kas te bezichtigen. Natuurlijk gingen wij daar ook naartoe. Op het bordes (nu afgebroken) zat de familie pontificaal
naar ons, het plebs, te kijken. Dat beeld zal ik nooit vergeten.
Gelukkig voor Het Huis heeft deze familie het huis moeten verlaten en kwam het (weer) in bezit van Gelders Landschap en Kastelen. En deze stichting heeft het weer overgedaan aan stichting Erfgoed Landfort (sEL). Onder de (echt wel!) bezielende leiding van René Dessing en zijn partner Wim Dröge, zijn huis en park fantastisch aangepakt en het koetshuis herbouwd. Het huis wordt al genoemd in 1434, maar zij kozen ervoor om Het Huis te restaureren naar de staat van het huis in 1823. Toen kocht de Amsterdamse oogarts Johan Albert Luyken dit landgoed. Met het geld van zijn zuster werd het verwaarloosde Landfort gerestaureerd en uitgebreid met twee gebogen zijvleugels. Het park werd opnieuw aangelegd in de nieuwe Engelse landschapsstijl. De heer Luyken was een groot liefhebber van bomen en planten en reisde de hele wereld over om bijzondere exemplaren te verzamelen. Veel van deze bomen staan er nu nog. De tuinen rond het huis werden ook vol stinsenplanten gezet: sneeuwklokjes en krokussen zijn onder andere stinsenplanten.
Door de Tweede Wereldoorlog zijn zowel het huis als het park zwaar beschadigd. Huis Landfort ligt op de grens met Duitsland. De bommenwerpers zagen het verschil niet…. De familie Luyken kon het huis niet meer onderhouden en met pijn in het hart verkochten zij het landgoed aan Gelders Landschap en Kastelen. Alleen een eiland in het park is nog van hen: hier liggen de eerdere Luykens begraven.
Stichting Erfgoed Landgoed heeft het weer teruggebracht in de staat van 1823. Althans: er zijn natuurlijk geen tekeningen of schilderijen overgeleverd over hoe het er toen uitzag. Maar met hulp van nog levende nazaten van Luyken zijn een aantal details wel teruggebracht. Ook is Het Huis ingericht met meubels uit de tijd van 1800-1850. Veel meubels zijn geschonken of in bruikleen gegeven. Veel jonge mensen willen de erfenis van hun (groot)ouders niet hebben. Een geluk voor Landfort! Ook zijn de wanden met prachtige behang bekleed. Echt een feest om er rond te lopen! Als je wilt: vanaf de lente zijn het huis en de tuin op elke vrijdag (en wellicht ook zaterdag) te bezichtigen. Als je slecht ter been bent, kun je bij het koetshuis parkeren en in het huis is een lift aanwezig!
Zo ben ik ook met Het Huis in aanraking gekomen. Tijdens een rondleiding op de bovenste verdieping, zag ik daar de bibliotheek. “Wat een zootje!”, dacht ik. Er stonden nog onuitgepakte dozen, in de kasten stonden de boeken zonder enige volgorde of logica. Daarom vroeg ik aan de gids wat hier de bedoeling was. Tja, ze zochten nog vrijwilligers om de bibliotheek te ordenen en daarna te digitaliseren. En zo is het gekomen: mijn vriendin en ik zijn wekelijks samen in de bibliotheek aan het werk. Een prachtige plek in Het Huis! De bibliotheek bestaat uit twee kamers aan weerszijde van een ovalen kamer. Deze middelste kamer heeft aan de achterkant een balkon. En met mooi weer zitten wij daar heerlijk onze lunch te eten, neerkijkend op de tuinvrijwilligers….
De boekencollectie bestaat uit twee delen. In één kamer is de “Cremer collectie” ondergebracht. Dit is een oudere verzameling van mevrouw Cremer die gepassioneerd boeken verzamelde over landgoederen, kastelen, parken, tuinen en planten. Deze hebben wij eerst op volgorde gezet. Het tweede deel, in de andere kamer, is de collectie van René Dessing met dezelfde onderwerpen. Ook die hebben wij inmiddels op volgorde gezet. Nu zijn we toe aan het digitaliseren. Maar daarvoor gaan wij eerst naar Amersfoort: naar de Rijksdienst Cultureel Erfgoed (vroeger “Monumentenzorg” geheten). Daar laten we ons voorlichten over de digitale mogelijkheden in boekenland.
En kijk: dat vind ik nu de krenten in de pap. Zo kom je nog eens op plaatsen waar je anders niet aan denken zou! Het houdt een mens alert en jong. Leve het vrijwilligerswerk!
Tineke Meester
Ik geef de pen door aan ………